gol
gol

hardy

د‌ل های ما که به هم نزدیک باشن

دیگر چه فرقی می کند

که کجای این جهان باشیم

دور باش اما نزدیک

من از نزدیک بودن‌های دور می‌ترسم
«احمد شاملو»

×

توجه : دو ارسال نخستِ کاربرانِ جدید در تالار میدوری را پیش از نمایش دادن , مدیر تالار باید تایید کند .

Latest Threads  آخرین ارسال ها :
نمایش آخرین ارسال این موضوع
 
امتیاز موضوع:
  • 5 رأی - میانگین امیتازات : 1.2
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  
1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان
نویسنده:میدوری
آخرین ارسال:میدوری
پاسخ: 1
بازدید: 14076
subscription
quickreply advancequickreply report



( گوناگون ) بررسی واژه ی «ناموس»
تغییر اندازه ی متن : zoomin zoomout default
Butterfly
نویسنده : admin میدوری
admin میدوری profile  
آفلاین
مدیر کل تالار
مدالهای میدوری1000500
1001011720
168241051
دسترسی به میدوری
مشاهده وب سایت کاربر یافتن تمامی ارسال های این کاربر
اطلاعات میدوری


تاریخ عضویت:
05 November 2011

ارسال ها: 1,797
شماره کاربری: 1
میزان اعتبار:

محل سکونت: تهران
ماه تولد:
جنسيت:
آخرین دیدار :
تماس با میدوری
حالت میدوری
صفحه های میدوری
گوگل پلاس فیس بوک توییتر یوتیوب کلوب
اینستاگرام تلگرام
سپاس های میدوری
سپاس کرده 61 بار
سپاس شده 359 بار
ارسال: #1
Book بررسی واژه ی «ناموس»

rightarrow
بررسی واژه ی «ناموس»
در زبان پارسی کنونی ، واژه ی «ناموس» درکاربرد ‌«پردگیان . همسر . دختر و زنان وابسته به یک تن» بسیاربکارمی رود .
بر این پایه، باید دانست که آیا این واژه پارسی است یا تازی و معنای راستین آن چیست؟
واژه ی «ناموس‌» هم در زبان تازی بکار می رود و هم در زبان پارسی ولی معناهای جدا از هم و برای شناخت اینکه آیا این واژه را درکاربرد پارسی اش بکار می بریم یا در کاربرد تازی آن ، باید به معنای آن نگریست .
«ناموس‌» در زبان پارسی معنای: «آبرو . پاکدامن . نام نیک و سرافرازی‌» را می دهد.

مَجیر بیلقانی می گوید:
هرکه لعل شکَرینش دید, گو نامش مبر
زان سبب نام او «ناموس» شکَر بشکند

چامه سرا می گوید: به هرکس که لب شیرین او را دیده است بگو که در جایی در این باره سخن نگوید زیرا اگر نام او را ببرد‌ «نام نیک و آبرو»ی شکر از میان می رود .

نظامی گنجه ای می سراید:
به اقبال شه را بَربستمش
همه نام و «ناموس» بشکستمش

حافظ می گوید:
کرشمه ای کن و بازار ساحری بشکن
به غمزه رونق و «ناموس» سامری بشکن

باز هم از حافظ است:
«ناموس» عشق و رونق عشاق می برند
عیب جوان و سرزنش پیر می کنند

عطارنیشابوری می سراید:
همه کار جهان «ناموس» و نام است
وگرنه نیم نان , روزی تمام است

و سرانجام از سعدی گواه داریم:
که لعنت بر این نسل ناپاک باد
که نامند و «ناموس» و زرقند و باد

نمونه هایی که در بالا آورده شده تنه اندکی ازبسیار است که چامه سرایان ما ، واژه ‌ «ناموس‌» را در کاربرد پارسی آن (آبرو . نیکنامی . سرافرازی و پاکدامنی) بکارگرفته اند . ولی اگر این واژه را درکاربرد معناهای: «فرمان های خداوند . دستور و قانون. رازداری خوب . کمینگاه شکارگران . خودپسندی و سخن چینی» بیاوریم ، آنگاه این واژه تازی است.

١ - درکاربرد: «فرمان های خداوند‌» در ترجمه ی ‌«دیاتسارون» می خوانیم:
‌«... یهودیان گفتندکه «ناموس» داریم و در ‌«ناموس‌» ما ، مرگ بَروی (عیسا) واجب است که خود را فرزند خدا ساخت...‌»
. نمونه ی دیگر در انجیل از زبان عیسا می خوانیم که همی گوید : «می پندارید که آمده ام تا‌ «ناموس» و تورات باطل کنم , نه , نیامده ام که منسوخ کنم.‌»

٢ - درکاربرد «دستور و قانون» ، در جهانگشای جوینی می خوانیم :
‌«... و چون حسن صباح بنیاد ‌«ناموس‌» (خود را) بر زهد و ورع و امر به معروف و نهی از منکر نهاده بود...‌»

نمونه ی دیگر باز هم از ‌«جهانگشای جوینی» : ‌«... و موافق این «نامو‌س»، دیگر به وقت محاصره ، زن را با دو دختر به گردکوه فرستاد ...‌»
‌«... تا صیدی شگرف چون نظام الملک را به اول وَهلَت در دام هلاک آورد و «ناموس» او را از آن کار هیبتی افتاد ..‌»


picture


3 - درکاربرد ‌«رازداری» درگلستان سعدی آمده است:
« ... پرده ی ‌«ناموس» بندگان به گناه فاحش ندرد و وظیفه ی روزی خواران را به خطای منکر نَبُرَد..‌
نمونه ی دیگر در«راحة الصدور راوندی» است که می نویسد:
‌«... امیر حاجب قماج را بفرستاد تا غلام را از حرم خلیفه بدر آورد و خلیفه مقتدا بود . ده هزار دینار می داد تا ‌«ناموس» نشکند ، نپذیرفت و غلام را قصاص کرد...‌»

٤ - در معنای کمینگاه شکارگران ، در واژه نامه ی «ناظم الاطبا» می خوانیم که می نویسد:
‌«ناموس» کمینگاهی است که صیاد صید ، در آن کمین کند.
و همچنین در ‌«فرهنک نظام . برهان قاطع . معجم اللغه و المنجد» معنای کمینگاه را برای واژه تازی «ناموس» به دیگر معناهای آن افزوده اند.

5 - «خودپسندی»
در این کاربرد نیز واژه ی «ناموس» تازی است.

«ناصر خسرو‌» می سراید:
اگر با نام و با «ناموس» باشی
نباشی مرد ره , سالوس باشی

چامه سرا می گوید اگر تو نامور باشی ولی «خودپسند» هم باشی ، مرد طریقت و مَرد ره نیستی ، یک آدم دورو و نیرنگباز هستی.

نمونه ی دیگر از سعدی است که می گوید :
روزی بدر آیم من از این پرده «ناموس»
هرجا که بتی چون تو ببینم بپرستم

که در هر دو نمونه بالا ، واژه ی «ناموس‌» تازی است و معنای «خودپسندی» را می دهد.

٦ - درکاربرد معنای «سخن چینی» به دو نمونه ی زیر می نگریم .
در «اسرارالتوحید‌» آمده است :
... ای شیخ تاکی نفاق (افکنی) و ناموس (کنی) ...‌»

همچنین در فرهنگ نامه های: «اَقرب الموارد . المنجد . منتهی الارب و غیاث اللغات» در برابر واژه ‌ «ناموس» (تازی) معنای «سخن چین . ریاکار . نمّام» آورده شده است.

در پایان این جستار یک بار دیگر می افزایم که‌ « .ناموس‌» درکاربرد معناهای «آبرو . پاکدامنی . نام نیک و سرافرازی» پارسی است و درکاربرد معناهای: ‌«فرمان های خداوند . دستور و قانون . رازداری . کمینگاه. خودپسندی و سخن چینی» تازی است.


جمع واژه ی ‌«ناموس» در زبان تازی «نوامیس» است و این روش را نباید درباره ی واژه ی ‌«ناموس» پارسی که معناهای ‌«نام نیک . آبرو . پاکدامنی و سرافرازی» را می دهد بکار برد و این واژه ی پارسی را به شیوه تازیان جمع کرد زیرا واژه ی «نامو‌س» در زبان تازی ‌«نَمس» است و ما را با آن کاری نیست.
درخور یادآوری است که واژه ی «ناموس» در معناهای «نام نیک و آبرو و پاکدامنی» از هزاران سال پیش از زبان یونانی به زبان ما آمده است و در آن زبان ، «نوآموسَ‌» گفته می شد ولی در گذر هزاران سال , این واژه جای خود را در زبان پارسی باز کرده است .


برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع




( آخرین ویرایش در این ارسال: 20 - October - 2016 44 : 11 AM، توسط : میدوری .::.  دلیل ویرایش: )
محل حضور کاربر در تالار :  admin میدوری در تالار ميدوری حضور ندارد .
ديدگاه کاربران برای مطلب : help (روی آیکون مورد نظر کلیک کنید تا دیدگاه شما ثبت شود . در صورت انصراف تا دوبار می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید . برای پاک کردن دیدگاه روی همان آیکون یک بار کلیک کنید تا دیدگاه شما پاک شود .)

 1 کاربر  (لیست)
 1 کاربر
برچسب ها :

06 - January - 2015 34 : 02 AM
نقل قول این ارسال در یک پاسخ


subscription
quickreply advancequickreply report

موضوع های مرتبط با این موضوع...
موضوع: نویسنده پاسخ: بازدید: آخرین ارسال
Heart selection آیین نوروزی و آلودگی واژه ها میدوری 1 7,663 18 - March - 2016 15 : 04 PM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش پنجم) میدوری 0 7,954 14 - January - 2015 18 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش چهارم) میدوری 0 7,264 14 - January - 2015 11 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش سوم) میدوری 0 6,920 14 - January - 2015 03 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش دوم) میدوری 0 6,988 14 - January - 2015 54 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری




1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان