gol
gol

hardy

د‌ل های ما که به هم نزدیک باشن

دیگر چه فرقی می کند

که کجای این جهان باشیم

دور باش اما نزدیک

من از نزدیک بودن‌های دور می‌ترسم
«احمد شاملو»

×

توجه : دو ارسال نخستِ کاربرانِ جدید در تالار میدوری را پیش از نمایش دادن , مدیر تالار باید تایید کند .

Latest Threads  آخرین ارسال ها :
نمایش آخرین ارسال این موضوع
 
امتیاز موضوع:
  • 8 رأی - میانگین امیتازات : 2.25
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  
1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان
نویسنده:میدوری
آخرین ارسال:میدوری
پاسخ: 1
بازدید: 7784
subscription
quickreply advancequickreply report



( گوناگون ) بررسی واژه ی «چِک»
تغییر اندازه ی متن : zoomin zoomout default
Butterfly
نویسنده : admin میدوری
admin میدوری profile  
آفلاین
مدیر کل تالار
مدالهای میدوری1000500
1001011720
168241051
دسترسی به میدوری
مشاهده وب سایت کاربر یافتن تمامی ارسال های این کاربر
اطلاعات میدوری


تاریخ عضویت:
05 November 2011

ارسال ها: 1,797
شماره کاربری: 1
میزان اعتبار:

محل سکونت: تهران
ماه تولد:
جنسيت:
آخرین دیدار :
تماس با میدوری
حالت میدوری
صفحه های میدوری
گوگل پلاس فیس بوک توییتر یوتیوب کلوب
اینستاگرام تلگرام
سپاس های میدوری
سپاس کرده 61 بار
سپاس شده 359 بار
ارسال: #1
Book بررسی واژه ی «چِک»

rightarrow
بررسی واژه ی «چِک»

واژه ی «چِک» درگفتگوهای بانکی ، در بیشتر کشورهای گیتی روزانه ده ها هزار بار بکار می رود . حتا در زبان تازی نیز که نمی توانند بندواژه ی «چ» را بکار برند ، آن را «شِک‌» یا «سک» و یا‌ «صِک» می گویند ، درست درکاربرد همان معنا چِک بانکی.
ولی آیا می دانیدکه این واژه از ریشه پارسی است. واژه ی «چِک» در زبان پارسی کهن به معنای ‌«برگه ی گواهی»‌ «برگه ی خرید خانه‌»
(قباله) «برات» و هر نوشته ای که به دست کسی می دادند تا به دستور این نوشته پولی یا کالایی را بگیرد ، آمده است و می توان گفت که نزدیک به همه ی واژه نامه ها و فرهنگ نامه ها ، واژه ی «چِک» را پارسی دانسته اند . (مانند فرهنگ اسدی ، فرهنگ جهانگیری ، برهان قاطع ، آنندراج ، فرهنگ رشیدی ، منتی الارب ، ... و... و...) .

درکتاب ترجمه تاریخ تبری «بلعمی» چنین می خوانیم: ... هارون الرشید حج کرد و این مأمون را با خود ببرد و چون حج سپری کرد ، مردم موسم را گرد کرد و «چک» بنوشت یکی مأمون را و یکی امین را ، بدانچه ایشان را نامزد کرده بود ...

این واژه از ایران به اروپا رفت در انگلیسی Check و درفرانسه Cheque گفته و نوشته شد . سپس «نام چک» مصدر (کار واژه) نیز ساخته شد و در معنای بازرسی و بازبینی و رسیدگی کردن بکاررفت: مانند: «این برگه ها را چک کن ببین درست هستند یا نه‌».
در چامه های چامه سرایان ایران ، بارها و بارها واژه ی چک (درکاربرد: گواهینامه، برگه ی دریافت پول ، پیمان نامه و حواله) بکارگرفته شده است.

از آن میان فردوسی می سراید:
به قیصر سپارم همه یک به یک
از این پس نوشته فرستیم و «چک»

و باز هم از فردوسی است:
چو باشد مناره به پیش ترک
بزرگان به پیش من آرند «چک»

و یا از «مُعزی» است :
آن بزرگان گر شوندی زنده در ایام او
«چک» دهنده ی پیش او بر بندگی و چاکری

همچنین «خاقانی» شروانی می سراید:
تا «چک» عافیت از حاکم جان بستانید
خط بیزاری از آسایش و خود , باز دهید

و سرانجام از «سوزنی» سمرقندی است:
تا لوح آسمان , «چک» ارزاق خلق شد
تو , خلق را بِفردی , مضمون آن چکی


گذشته از این، معنای دیگری نیز برای واژه ی ‌«چک‌» در زبان پارسی هست و آن آوای برخورد دو فلز است و ساخت «چکاچک شمشیرها‌» را بسیار شنیده ایم.


picture


همچنین واژه ی ‌«چک‌» ریشه ی کار واژه ی «چکید‌ه» نیز هست که از آن واژه ی «چکه» را پدید آورده اند و بسیار شنیده ایم.
و... سرانجام واژه ی دیگری داریم به گونه ‌ «چَک» (با آوای «زِبَر») برای بند واژه ی «چ») که درگفتار مردم تهران و برخی شهرستان ها ، در کاربرد «سیلی» و ‌«تپانچه» زدن به چهره ی دیگری بکارمی رود و آن یکسره از واژه ی «چک‌» و معنای آن جدا است و پیوندی به واژه ی ‌«چک‌» ندارد.
در این جستار ، اشاره ای به معنای دیگری از واژه ی «چک» کردم و آن کاربر‌ «برخورد سخت دو فلز به یکدیگر» است.
باید بیفزایم که در روزگاران گذشته و کنونی ، در «زرآب خانه‌» (ضرابحانه)ها هنگامی که می خواستند پول فلزی بسازند ، نقشی را بر روی فلزی می کندند و آن مُهر را به سختی بر فلزی که باید پول از آن ساخته شود می کوبیدند ، (یعنی مُهر به سختی بر فلز زیرین می خورد و دو فلز «چِک» می شدند). به همین انگیزه فلز زیرین راکه نقش مُهر در آن برجای می ماند در زبان پارسی ‌«چِک» یا‌ «چِکه‌» می گفتند و همین واژه با آمدن تازیان به ایران دگرگون و ‌«سکه‌» گفته و نوشته شد. (زیرا تازیان نمی توانستند بندواژه ی «چ» را به زبان بیاورند.)
بر این پایه ریشه واژه ی «سکه‌» نیز همان واژه ی «چک» است و پارسی است.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع




امضای میدوری :
[تصویر: midori-sign-500.png]
( آخرین ویرایش در این ارسال: 02 - January - 2015 10 : 01 PM، توسط : میدوری .::.  دلیل ویرایش: )
محل حضور کاربر در تالار :  admin میدوری در تالار ميدوری حضور ندارد .
ديدگاه کاربران برای مطلب : help (روی آیکون مورد نظر کلیک کنید تا دیدگاه شما ثبت شود . در صورت انصراف تا دوبار می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید . برای پاک کردن دیدگاه روی همان آیکون یک بار کلیک کنید تا دیدگاه شما پاک شود .)

برچسب ها :

02 - January - 2015 09 : 01 PM
نقل قول این ارسال در یک پاسخ


subscription
quickreply advancequickreply report

موضوع های مرتبط با این موضوع...
موضوع: نویسنده پاسخ: بازدید: آخرین ارسال
Heart selection آیین نوروزی و آلودگی واژه ها میدوری 1 7,665 18 - March - 2016 15 : 04 PM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش پنجم) میدوری 0 7,955 14 - January - 2015 18 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش چهارم) میدوری 0 7,266 14 - January - 2015 11 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش سوم) میدوری 0 6,920 14 - January - 2015 03 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش دوم) میدوری 0 6,988 14 - January - 2015 54 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری




1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان