gol
gol

hardy

د‌ل های ما که به هم نزدیک باشن

دیگر چه فرقی می کند

که کجای این جهان باشیم

دور باش اما نزدیک

من از نزدیک بودن‌های دور می‌ترسم
«احمد شاملو»

×

توجه : دو ارسال نخستِ کاربرانِ جدید در تالار میدوری را پیش از نمایش دادن , مدیر تالار باید تایید کند .

Latest Threads  آخرین ارسال ها :
نمایش آخرین ارسال این موضوع
 
امتیاز موضوع:
  • 8 رأی - میانگین امیتازات : 2.25
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  
1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان
نویسنده:میدوری
آخرین ارسال:میدوری
پاسخ: 1
بازدید: 8557
subscription
quickreply advancequickreply report



( گوناگون ) بررسی واژه های «پیرایش و آرایش»
تغییر اندازه ی متن : zoomin zoomout default
Butterfly
نویسنده : admin میدوری
admin میدوری profile  
آفلاین
مدیر کل تالار
مدالهای میدوری1000500
1001011720
168241051
دسترسی به میدوری
مشاهده وب سایت کاربر یافتن تمامی ارسال های این کاربر
اطلاعات میدوری


تاریخ عضویت:
05 November 2011

ارسال ها: 1,797
شماره کاربری: 1
میزان اعتبار:

محل سکونت: تهران
ماه تولد:
جنسيت:
آخرین دیدار :
تماس با میدوری
حالت میدوری
صفحه های میدوری
گوگل پلاس فیس بوک توییتر یوتیوب کلوب
اینستاگرام تلگرام
سپاس های میدوری
سپاس کرده 61 بار
سپاس شده 359 بار
ارسال: #1
Book بررسی واژه های «پیرایش و آرایش»

rightarrow
بررسی واژه های «پیرایش و آرایش»
«آراستن» و «پیراستن»

درگفتار و نوشتار امروزی ما، میان معنای کارواژه (مصدر) ‌«آراستن‌» وکار واژه «پیراستن» فرق می گذارند و برآنند که «آراستن» یعنی زیبا کردن و زیبا شدن با ‌«افزودن‌» چیزهایی به چهره یا سر یا اندام آدمی یا جاندار دیگر.
در جایی که «پیراستن» را، زیبا کردن یا زیبا شدن با ‌«کاستن» چیزهایی از چهره یا سر و موی و یا اندام، می دانند. برای نمونه کوتاه کردن موی سر، گرفتن ناخن، برداشتن بخشی از موهای ابرو، را ‌«پیراستن» می گویند و مالیدن رنگ لب و خط چشم و افزودن آویزه هایی بر موها و بکار بردن گردن بندها و النگوها و مانند آنها را ‌«آرایش» می نامند. اکنون بنگریم که آیا براستی میان این دو کار واژه فرق است؟!
برخی واژه شناسان برآنندکه درگذشته , چنین نبوده است و آراستن و پیراستن هر دو معنای زیباکردن را می داده چه با افزودن و چه باکاستن چیزهایی وگواه هایی نیز برای باور خود می آورند.

از این میان درکیمیای سعادت (بحش یکم) آمده است:
«مَثَل دنیا، چون پیرزنی است زشت که روی دربندد و جامه ی دیبا‌ «پیرایه ی» بسیار بر خویش کند تا هرکسی ازدور وی را می بیند بر وی فتنه شود»‌.


همچنین در شاهنامه فردوسی می خوانیم:
کتایون بی اندازه «پیرایه» داشت
زیاقوت و هر گوی مایه داشت


و یا در غزلی از سعدی آ مده است
حریف مجلس ما , خود همیشه دل می بُرد
علی الخصوص که «پیرایه» ای بر او بستند



picture


روانشاد دهخدا نیز در واژه نامه ی خود , واژه ی «آرایش» را : «آراستن,زیب,زیور,تجمل,تزیین,پیرایه» معنا کرده است .
این گروه از پژوهندگان (که معنا‌ی «آرایه و پیرایه» را همسان و یکسان می دانند). نمونه های دیگری نیز ازبزرگان ادب ایران می آورند از آن میان ازکتاب ‌«حدود العالم‌» نمونه می آورند: ‌«پیرایه آنچه زرگران برای زینت زنان سازند» همچنین واژه نامه دهخدا (برگ ۵٩١٦) راگواه می آورندکه

از زبان نظامی آورده است:
زمصری و رومی و چینی پرند
بر آراست پیرایه ای ارجمند

و یا از سعدی نمونه می آورند:
یکی شخص از آن جمله در سایه ای
بگردن پر از حلّه «پیرایه»ای

»همچنین به واژه های «پیرایه پوش‌» و ‌«پیرایه دان‌» و «پیرایه بند‌» اشاره می کنند و برآنندکه در همه ی این ساخت ها و واژه ها «پیرایه و پیراستن‌ معنای «آرایه و آراستن»‌» را هم می دهد و جدایی ای میان این دو کار واژه نیست. پژوهندگانی که برآنند معنای ‌«آراستن‌» درست به وارونه معنای ‌«پیراستن» است نیز برباور خود پای می فشارند وگواه هایی ازبزرگان ادب کهن ایران می آورندکه آنها نیز درخور نگرش است.

به این چامه ی ‌«اوحدی مراغه ای» بنگریم که می گوید:
فر کیخسروی از اینجا خاست
که جهان را به علم و عدل «آراست»

یا آنجا که فردوسی می گوید:
چنین تا بیامد , مه فروردین
«بیاراست» گلبرگ روی زمین

و یا آنجاکه باز هم فردوسی می گوید:
یکی کلبه ای کرد اسفندیار
«بیاراست» همچون گل اندر بهار


در همه ی اینها معنای «آراستن‌» و ‌«آراست‌» به خوبی روشن است که با افزودن چیزهایی، به زیبایی زنان و مردان و حتا زمین و ساختمان آنها را زیبا می کنند وسخن در آن نیست ولی درباره ی این نمونه هاکه گواه می آوریم چه می گویید:

فردوس می گوید:
رخ دختران را بیاراستند
سر زلف بر گُل «بپیراستند»

که در این چامه ی فردوسی به خوبی روشن است که خواست فردوسی از پیراستن «سرزلف‌» کوتاه کردن آن بوده. و یا چامه ای از ‌«عنصری» نمونه می آورندکه می گوید:

عنصری :
گر عیب سر زلف بت از کاستن است
چه جای به غم نشستن و خاستن است
جای طرب و نشاط و می خواستن است
کاراستن سرو , به به «پیراستن» است

از این گذشته از منوچهری دامغانی نمونه ای دیگرمی آورندکه می گوید:

منوچهری دامغانی:
رخ سرخ گل را بیاراستند
زلفک شمشاد , «بپیراستند»

وباز هم از منوچهری گواه می آورند:
تیر را تا نتراشی نشود راست همی
سرو را تاکه «نپیرایی» والا نشود

و سرانجام به واژه نامه دهخدا می پردازندکه در برگ 5915 ازکتاب برهان قاطع نمونه آورده می نویسد‌ «پیرایه: آرایش وزیور باشد از طرف نقصان . همچو سر تراشیدن. اصلاح و شاخ های زیادتی درخت را بریدن‌».
این گروه از پژوهندگان می گویند: با چنین نمونه های روشن که آورده ایم باز هم یک نمونه ی دیگر از سعدی (که هواداران یکسانی معنای آراستن و پیراستن به چامه ی او چنگ زده اند) می آوریم که می گوید:
سعدی :
هیچ «پیرایه» زیادت نکند ملک تو را
هیچ مشاطه «نیاراید» از این خوب ترت

این گروه می افزایند، اگر آرایه و پیرایه دارای معنای یکسانی می بودند، سعدی آنها را در دو کاربرد جدا بکار نمی برد. به دید من می باید میان معنای این دو کار واژه، جدایی گذارد زیرا زبان گسترده ای چون زبان پارسی، شایستگی آن را دارد که میان زیباسازی با «افزون» آرایه هایی و زیباسازی با ‌«کاستن» چیزهایی جدایی بگذارد و بایسته است که کار واژه های جدایی برای برآورد معنای هر یک از این دوکاربرد داشته باشد.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع




امضای میدوری :
[تصویر: midori-sign-500.png]
( آخرین ویرایش در این ارسال: 15 - September - 2014 41 : 12 AM، توسط : میدوری .::.  دلیل ویرایش: )
محل حضور کاربر در تالار :  admin میدوری در تالار ميدوری حضور ندارد .
ديدگاه کاربران برای مطلب : help (روی آیکون مورد نظر کلیک کنید تا دیدگاه شما ثبت شود . در صورت انصراف تا دوبار می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید . برای پاک کردن دیدگاه روی همان آیکون یک بار کلیک کنید تا دیدگاه شما پاک شود .)

برچسب ها :

15 - September - 2014 35 : 12 AM
نقل قول این ارسال در یک پاسخ


subscription
quickreply advancequickreply report

موضوع های مرتبط با این موضوع...
موضوع: نویسنده پاسخ: بازدید: آخرین ارسال
Heart selection آیین نوروزی و آلودگی واژه ها میدوری 1 7,663 18 - March - 2016 15 : 04 PM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش پنجم) میدوری 0 7,955 14 - January - 2015 18 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش چهارم) میدوری 0 7,264 14 - January - 2015 11 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش سوم) میدوری 0 6,920 14 - January - 2015 03 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش دوم) میدوری 0 6,988 14 - January - 2015 54 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری




1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان