gol
gol

hardy

د‌ل های ما که به هم نزدیک باشن

دیگر چه فرقی می کند

که کجای این جهان باشیم

دور باش اما نزدیک

من از نزدیک بودن‌های دور می‌ترسم
«احمد شاملو»

×

توجه : دو ارسال نخستِ کاربرانِ جدید در تالار میدوری را پیش از نمایش دادن , مدیر تالار باید تایید کند .

Latest Threads  آخرین ارسال ها :
نمایش آخرین ارسال این موضوع
 
امتیاز موضوع:
  • 8 رأی - میانگین امیتازات : 2.25
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  
1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان
نویسنده:میدوری
آخرین ارسال:میدوری
پاسخ: 1
بازدید: 5759
subscription
quickreply advancequickreply report



( گوناگون ) بررسی واژه ی «خدمت»
تغییر اندازه ی متن : zoomin zoomout default
Butterfly
نویسنده : admin میدوری
admin میدوری profile  
آفلاین
مدیر کل تالار
مدالهای میدوری1000500
1001011720
168241051
دسترسی به میدوری
ارسال یک ایمیل به این کاربر ارسال یک پیام خصوصی به این کاربر مشاهده وب سایت کاربر یافتن تمامی ارسال های این کاربر اعتبار:
اطلاعات میدوری


تاریخ عضویت:
05 November 2011

ارسال ها: 1,800
شماره کاربری: 1
میزان اعتبار:

محل سکونت: تهران
ماه تولد:
جنسيت:
آخرین دیدار :
تماس با میدوری
حالت میدوری
صفحه های میدوری
گوگل پلاس فیس بوک توییتر یوتیوب کلوب
اینستاگرام تلگرام
ارسال: #1
Book بررسی واژه ی «خدمت»

rightarrow
بررسی واژه ی «خدمت»
واژه ‌«خدمت» یک واژه تازی است. بر این پایه شاخه های روییده از آن مانند «مستخدم‌»، «خدمه‌»، «خادم‌»، ‌«خدوم» ، «استخدا‌م» «خُدّام‌» و... نیز تازی هستند که بدبختانه درگفتارها و نوشتارهای کنونی ما، بسیار بکارمی روند.
از چهل - پنجاه سال پیش به اینسوی واژه ی لاتین «سرویس» نیز به زبان ما آمد و شاخه دیگرش «سلف سرویس‌» نیز درگفتار و نوشتارها بکار رفت. بدبختانه تاکنون ، کس یا کسانی به این اندیشه نیفتادند تا همتاهای پارسی برای این میهمانان ناخوانده برگزینند.
در جایی که تا پیش از تاختن تازیان به ایران (دوران ساسانیان و اشکانیان) و تا چند سده پس از آن برای هر یک از ساخت ها و واژه های یاد شده در بالا، همتاها و همترازهایی را داشته ایم. .
برای نمونه‌ «مستخدم زن در خانه‌» (کلفت) : به این گونه مستخدم در زبان پارسی میانی ‌«کدیک‌» یا ‌«کنیک» می گفتند یعنی: «وابسته به خان‌» (وابسته به کد) .رفته رفته واژه ی ‌«کنیک» به ‌«کنیز» دگرگون شد که امروز به «زن یا دختری که بَرده باشد‌» می گویند و چون واژه ی «کنیز‌» دارای زمینه و پیشینه ی خوبی در اندیشه ها نیست، بهتر است بجای آن ، واژه ی ‌«کدیک‌»را برگزینیم زیرا واژه ی «کلفت» نیز تازی است به معنای «سختی ورنج».
از این گذشته ، درکتاب های کهن می خوانیم که در زبان پهلوی ساسانی، به زن که در خانه خدمت می کرده «کده ای‌» نیز می گفتند (یعنی خانه ای) همان گونه که‌«بانوی خانه را‌ «کدبانو‌» می نامیدند.
و امّا در زبان پهلوی ‌«مستخدم مرد» (خادم یا نوکر یا خدمتکار) را «پیشیار‌» می گفتندکه واژه ای بسیار آبرومندانه و گویا است زیرا همیشه برای «یاری» در ‌«پیش» شخص ایستاده است.
فراموش نکنیم که واژه ‌«تازی - پارسی‌» خدمتگزار، معنای ‌«نوکر» و پیشیار را نمی دهد و درکاربردی بجز این می آید.
‌«خدمتگزار‌» را به کسی می گویند که به دلخواه خود به یاری مردم بشتابد و یا به گروهی که در خدمت مردم هستند گفته می شود. برای نمونه می گویند: ‌«فلان کس خدمتگزار ملت است».


picture


برای این واژه ، جانشینی دیگری نیز داریم و آن ‌«همیار» یا ‌«مردم یار‌» است.
با نگرش به این ساخت، می توان خود واژه ی ‌«خدمت‌» را نیز ‌«همیاری» یا ‌«مردم یاری» گفت. برای ساخت ‌«مستخدم دولت» هم، واژه ی «کارمند‌» را داریم.
همچنین برای ساخت ‌«استخدام‌» نیز ‌«گزینش‌» و «کارگزینی‌» بسیاز شایسته و بجا است.
سرانجام به ساخت ‌«سلف سرویس» می رسیم . برای این ساخت، بهترین جانشین، ساخت ‌«خودیاری‌» پیشنهاد می شود. در پایان بد نیست بدانیم که در زبان پهلوی برای واژه ی خادم و نوکر، گذشته از «پیشیار» ‌«پرستکی‌» هم می گفتند. از این گذشته، در ‌«فرهنگ رشیدی‌» که یک واژه نامه کهن است، در برابر واژه ی ‌«خدمتکار‌» نوشته شده است ‌«سماکار‌». درباره ی واژه ی «نوکر‌» یک روشنگری کوچک را شایسته می دانم.
برخی از واژه شناسان برآنند که واژه ی ‌«نوکر» مغولی است و تنها به مردانی گفته می شد که در خانه به کار می پرداختند و در تاریخ ها نیز می خوانیم که چنگیز گهگاه فرزندان خود را نوکر می نامید. برخی دیگر نیز برآنندکه واژه ‌ «نوکر» کوتاه شده ی واژه ‌ «نوکار‌» است و پارسی است.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع




امضای میدوری :
[تصویر: midori-sign-500.png]
محل حضور کاربر در تالار :  admin میدوری در تالار ميدوری حضور ندارد .
ديدگاه کاربران برای مطلب : help (روی آیکون مورد نظر کلیک کنید تا دیدگاه شما ثبت شود . در صورت انصراف تا دوبار می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید . برای پاک کردن دیدگاه روی همان آیکون یک بار کلیک کنید تا دیدگاه شما پاک شود .)

برچسب ها :

20 - May - 2014 17 : 11 PM
اعتبار: اهدای موجودی بــانــکــ نقل قول این ارسال در یک پاسخ


subscription
quickreply advancequickreply report

موضوع های مرتبط با این موضوع...
موضوع: نویسنده پاسخ: بازدید: آخرین ارسال
Heart selection آیین نوروزی و آلودگی واژه ها میدوری 1 8,595 18 - March - 2016 15 : 03 PM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش پنجم) میدوری 0 8,633 14 - January - 2015 18 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش چهارم) میدوری 0 7,973 14 - January - 2015 11 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش سوم) میدوری 0 7,527 14 - January - 2015 03 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش دوم) میدوری 0 7,661 14 - January - 2015 54 : 12 AM
آخرین ارسال: میدوری

ابزار موضوع



1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان