25 - December - 2013, 17 : 07 PM
بررسی واژه های «کاش،کاشی،کاشان»
می پرسند: واژه ی «کاشان»که شهری است در مرکز ایران یعنی چه؟ و آیا نام آن آجر نازکی که در ساختمان ها بکار می رود (کاشی) از واژه ی کاشان گرفته شده است؟ یعنی نخستین بار ، این گونه آجر را درکاشان ساخته اند؟ پاسخ: برای بررسی درباره ی واژه ی «کاشان»، و «کاشی» باید به دوران پارسی میانی رفت.
در آن زمان، به شیشه های نازک «کاج» یا «کاچ» می گفتند. اندک اندک خشت ها و آجرها و آوندهایی را که به گونه ای نازک می ساختند و به آن لعاب درخشان و شیشه مانند می زدند نیز «کاچی» یا «کاجی» نامیدند.
رفته رفته «ج» و «چ» به «ش» دگرگون شد و شیشه های بسیار نازک را «کاش» گفتند و حتا به یخ نازکی که درآغاز زمستان بر روی آبِ آبگیرها بسته می شدند «کاشه» گفتند و هنوز هم می گویند . چون بسیارنازک و یا چون بسیاردرخشان ونازک است . پس معنای راستین «کاش» در زبان ما، «نازک» است و به همین انگیزه آجر نازک ساختما نی را نیز «آجرکاشی» می گویند به معنای «آجرنازک».
بر این پایه «کاشان» یعنی «جایگاه یا شهرنازک کاران» .
واژه ی «کاش» یک کاربرد دیگردارد و آن ، برآورنده ی معنای «درخواست و آرزو» است مانند «کاش ما هم دارای خانه ای بودیم» . این واژه ، در این کاربرد، درزبان پهلوی ساسانی «کاچ» گفته می شد . بر این پاپه واژه ی یاد شده ، دوکاربرد دارد.
در پاپان به یک واژه ی دیگربرمی خوریم و آن «کاشانه» اسث که به خانه های کوچک و ساده ای گفته می شودکه «دیواره های نازک» و نااستواردارد.
برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع